फार्सी भाषा - अक्षरे आणि उच्चार

पार्स, फ़ारस या नावाची जमात इ.पू. ५५० ते ३३० या काळात भारताच्या पश्चिम दिशेच्या आजच्या इराण पेक्षा मोठ्या प्रदेशावर राज्य करीत होती. त्यांची भाषा पर्शीयन किंवा फ़ारसी. ही भाषा सुरुवातीला तत्कालीन क्यूनिफ़ॊर्म लिपीत लिहिली जाई. दरियस राजाने पर्सेपोलीसच्या राजवाड्यावर कोरलेला लेख (इ.पू.५५९)

राजांचा राजा वगैरे वगैरे..






मजेशीर भाग म्हणजे जर याचे आंग्ल वाचन पाहिले तर

da-a-ra-ya-va-u-ša \ xa-ša-a-ya-tha-i-ya \
va-za-ra-ka \ xa-ša-a-ya-tha-i-ya \ xa-ša-a-
ya-tha-i-ya-a-na-a-ma \ xa-ša-a-ya-tha-i-ya \
da-ha-ya-u-na-a-ma \ vi-i-ša-ta-a-sa-pa-ha-ya-
a \ pa-u-ça \ ha-xa-a-ma-na-i-ša-i-ya \ ha-
ya \ i-ma-ma \ ta-ça-ra-ma \ a-ku-u-na-u-ša

Dârayavauš xšâyathiya                               दारयवौष क्षायथिय
vazraka xšâyathiya xšâ-                              वज्रक क्षायथिय क्षा-
yâthiânâm xšâyathiya                                  यथियानाम  क्षायथिय
dahyunâm Vištâspahy-                                दह्युनाम  विष्तास्पह्य
a puça Haxâmanišiya                                   पुश हक्ष्मनिषिय
hya imam taçaram akunauš                         ह्य इमम तशराम अकौनष

Darius, the king great, king of kings, king of countries, Hystaspes' son, an Achaemenid, who built this palace.

या भाषेचे संस्कृतशी साम्य जवळ जवळ बहिणीएवढे आहे. अखमेनियन हिला आर्यन भाषा अरिया या भागाच्या नावावरून म्हणत. 
पूर्वेला अवेस्तन भाषा विकसित झाली. झरथ्रुष्ट या संस्थापकांनी धर्म तत्वे याच भाषेत  सांगीतली. अलेक्झांडर आणि अरबी आक्रमणातून वाचलेली तत्वे ७ व्या शतकात अवेस्तन लिपीत लिहीली गेली.

अवेस्तन

ही लिपी उजवीकडून डावीकडे जाणारी, थोडे अपवाद वगळता देवनागरीतील सर्व अक्षरे असणारी आहे. धातू आत्मनेपदी परस्मैपदी आहेत. द्विवचन आहे. 

अरब हल्ल्यानंतर ईस्लाम सोबत अरबी लिपी काही अक्षरांची भर घालून फार्सी ने स्विकारली. 

ا      अलीफ  "अ"
ب    बे          "ब"
پ    पे          "प"
ت    ते          "त"
ث    से         "स्स" जिभेचे टोक पुढच्या वरच्या दातांना  लावून स म्हटल्यावर हा उच्चार होतो
ج     जिम    "ज" जेवण मधला ज 
چ     चे        "च" चिवडा मधला च 
ح     हे         "ह" हा मधला ह
خ     खे        "ख" खाण्यातला ख 
د      दॉल      "द"
ذ      झॉल     "झ"
ر     रे           "र"
ز     झ्ये        "झ्य" झक्कास मधला झ 
ژ     ज्ज        "ज"   दातांवर दात दाबून ज्य सारखा
س    सीन       "स" 
ش    शीन       "श"
ص   स्वाद      "स"
ض   झ्वाद     "झ"
ط     टो           "ट"
ظ     झो          "झ"
ع     ऐन         "आ"
غ     गैन         "घ"
ف    फे           "फ"
ق     काफ       "क"  हक मधला क 
ک    काफ       "क"
گ    गाफ       "ग"
ل     लाम       "ल" 
م      मीम       "म"
ن     नून        "न"
و     वाव        "व"
ی     ये          "य"
ه      हे           "ह"